Η αρχική ιδέα της οικονομικής ανάπτυξης στο καπιταλιστικό σύστημα που βασίζεται στο τραπεζικό σύστημα είναι μέσω της δανειοδότησης, η οποία δημιουργεί χρήμα σε μία αγορά ανάλογα με τις ανάγκες και τις αντοχές της. Κοινώς, πας στην τράπεζα, ζητάς ένα δάνειο, ο τραπεζίτης κρίνει ανάλογα με την περίπτωση αν θα στο δώσει ή όχι (σύμφωνα με την οικονομική πολιτική και κατάσταση της στιγμής εκείνης καθώς και την δική σου κατάσταση), και κατόπιν δημιουργεί τα χρήματα που ζήτησες από αέρα κοπανιστό (κοινώς τα εμφανίζει στον λογαριασμό σου με το μαγικό του ραβδί). Εκεί λοιπόν εσύ πας, τα παίρνεις, τα χαλάς για να καλύψεις την ανάγκη που είχες (να αγοράσεις ένα σπίτι, να χρηματοδοτήσεις το μαγαζί σου κτλ), μετά τα χρήματα αυτά αρχίζουν και κινούνται μέσα στην αγορά δημιουργώντας υπηρεσίες, προϊόντα, ιδέες, έρευνα κτλ και στο τέλος επιστρέφουν πάλι στην τράπεζα με τον ανάλογο τόκο. Κάπου στην διαδρομή φυσικά, το κράτος φορολογεί ένα μέρος τους ώστε να χρηματοδοτήσει τις υπηρεσίες και τις υποδομές του προς κοινό όφελος όλων.
Ως εδώ καλά.
Η δουλειά για την οποία πληρώνονται λοιπόν οι τραπεζίτες (και πληρώνονται καλά) είναι να ρυθμίζουν την έκδοση των δανείων με τέτοιο τρόπο ώστε η δανειοδότηση και κατ’επέκταση η εισαγωγή κεφαλαίων στην αγορά και στην κοινωνία ευρύτερα, να γίνεται με ένα τέτοιο τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται η τραπεζική σταθερότητα (εδώ να πω ότι οι τράπεζες δεν είναι σουβλατζίδικα, δεν μπορεί ο καθένας να ανοίξει μία όποτε θέλει και διέπονται από πολύ συγκεκριμένους κανόνες λειτουργίας μιας και πρόκειται για το βασικό εργαλείο από το οποίο αρχίζει και τελειώνει μία οικονομία), η οικονομία της κοινωνίας και κατ’επέκταση της χώρας.
Έλα όμως που η ανωμαλία αυτού του συστήματος έγκειται ακριβώς στο γεγονός ότι οι τράπεζες είναι τόσο σημαντικές για τη λειτουργία αυτού του συστήματος και οι τραπεζίτες το γνωρίζουν πολύ καλά. Πάρα πολλοί από αυτούς λοιπόν, αποφασίζουν πολύ εύκολα και ωραία ότι η ευστάθεια του συστήματος δεν τους ενδιαφέρει ιδιαίτερα μιας και έχουν μία μοναδική ευκαιρία να πάρουν μερικά γιώτ και ιδιωτικά τζετ όσο βρίσκονται σε αυτή τη θέση εις υγείας των κορόιδων. Και εξηγούμαι: αποφασίζουν να δημιουργήσουν προϊόντα και δάνεια τα οποία γνωρίζουν πολύ καλά ότι δεν πρόκειται να επιστρέψουν ποτέ πίσω αλλά έχουν πολύ όμορφες προμήθειες για τους ίδιους. Είναι τα λεγόμενα θαλασσοδάνεια, ή αλλιώς δάνεια στο ΠΑΣΟΚ και στη ΝΔούλα και στους λοιπούς φίλους. Μιας και τα λεφτά εμφανίζονται από το πουθενά ούτως ή άλλως, αυτές οι προμήθειες είναι ιδιαίτερα δελεαστικές και φυσικά βολεύονται και οι διαπλεκόμενοι φίλοι μας. Μέσω παραγώγων προϊόντων φυσικά, τα τοξικά αυτά “προϊόντα” διαχέονται εν ριπή οφθαλμού και σε άλλα τραπεζικά συστήματα, αλλά και ασφαλιστικά ταμεία κτλ σπασμένα σε εκατοντάδες κομμάτια και πακεταρισμένα με όμορφη κορδελίτσα. Η πρακτική αυτή διασφαλίζει το επόμενο στάδιο ως ένα σημείο υπέρ των τραπεζιτών φυσικά.
Τα τοξικά προϊόντα είναι φυσικά εγκληματικά απέναντι σε κοινωνίες ολόκληρες, όπως περίτρανα αποδείχτηκε (και) με την τελευταία κρίση το 2008. Τεράστιο ποσοστό των προϊόντων αυτών έσκασαν όταν φάνηκε ότι δίδονταν χωρίς κανένα έλεγχο και μοναδικό κριτήριο τις τεράστιες προμήθειες που έδιναν οι τραπεζίτες στον εαυτό τους στον στεγαστικό τομέα στις ΗΠΑ.
Όταν λοιπόν τα προϊόντα αυτά, ως καλές ωρολογιακές βόμβες, σκάνε, η ευστάθεια του τραπεζικού τομέα (και αλυσιδωτά όπως έγραψα παραπάνω κοινωνιών ολόκληρων) βρισκόμαστε σε μία κατάσταση όπου απαιτείται πολιτική επιλογή ανάμεσα σε 2 επιλογές:
α) Η κυβέρνηση ρίχνει όσα λεφτά χρειάζονται (από λεφτά των φορολογουμένων φυσικά) στις τράπεζες για τις σώσει από την κατάρρευση, μιας και βρίσκεται με το μαχαίρι στο λαιμό αφού η κατάρρευση θα σημαίνει και αντίστοιχη κατάρρευση άλλων τραπεζών που έχουν στα χέρια τους τα παράγωγα “προϊόντα” των πρώτων, ασφαλιστικών ταμείων που είχαν την φαεινή ιδέα να επενδύσουν σε παράγωγα “προϊόντα” των πρώτων με τα λεφτά των ασφαλισμένων κτλ Όπως είναι φυσικό, όλοι αυτοί πιέζουν κατάφωρα την κυβέρνηση να “σώσει” τις εν λόγω τράπεζες για να σωθούν οι ίδιοι.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, αυτό έγινε με τη μορφή bail-out, δηλαδή εκατοντάδες εκατομμύρια πήγαν για να αγοραστούν ουσιαστικά τα τοξικά προϊόντα που είχαν στα χέρια τους οι ξένες τράπεζες και φυσικά στα ταμεία των ελληνικών τραπεζών για να μην κλείσουν. Και φυσικά επειδή τα λεφτά αυτά δεν τα είχαμε, τα δανειστήκαμε και ακόμα τα δανειζόμαστε εις το όνομα του ελληνικού λαού ο οποίος άμεσα δεν είδε δεκάρα τσακιστή από τίποτα από αυτά αλλά θα κληθεί να τα πληρώνει στον αιώνα των αιώνων αμήν. Σε άλλες περιπτώσεις, κομμάτι των χρημάτων αυτών πάρθηκε κατευθείαν από τους λογαριασμούς των καταθετών στις εν λόγω τράπεζες (bail-in) ως ένα σημείο, όπως στην Κύπρο. Στο σημείο αυτό λοιπόν, οι τραπεζίτες που δημιούργησαν όλη αυτή την κατάσταση είναι home-free και γελάνε στην υγειά μας από το νέο τους κότερο ενώ η τελική κατάσταση είναι ο γνωστός αέναος κύκλος φτωχοποίησης, brain drain, υπερφορολόγησης και γενικής καταστροφής της οικονομίας χωρίς κανένα φως στο τέλος του τούνελ.
β) Αποδίδουμε δικαιοσύνη, μην υποκύπτοντας στον εκβιασμό αυτών που έχουν να χάσουν πολλά και δεν κάνουμε ως κυβέρνηση τίποτα, στο πνεύμα του μη κρατικού παρεμβατισμού που τόσο αγαπούν οι νεοφιλελέδες. Αυτό έχει ως συνέπεια οι τράπεζες να καταρρεύσουν, να αποδοθούν ποινικές ευθύνες στους υπεύθυνους αυτής της ιστορίας που για το προσωπικό τους όφελος κατέστρεψαν ολόκληρο το σύστημα και φυσικά όλοι όσοι έχουν στα χέρια τους τοξικά προϊόντα, περαστικά. Στην περίπτωση φυσικά ασφαλιστικών ταμείων, υπάρχουν και εκεί συγκεκριμένοι υπεύθυνοι που επέλεξαν τοξικά προϊόντα για τις επενδύσεις των ταμείων (για κάποιο περίεργο λόγο που σίγουρα δεν έχει σχέση με την φοβερή προοπτική τους) οι οποίοι σιγά σιγά επίσης μπορούν να πάνε μία βόλτα από την μπουζού. Η επιλογή αυτή έχει αρκετά δυσάρεστες βραχυπρόθεσμες συνέπειες (συνήθως 1-2 χρόνια) αλλά στην πορεία δεν καταστρέφει από τα θεμέλια της την πραγματική οικονομία και έχει τεράστιες δυνατότητες ανάκαμψης σε μικρό χρονικό διάστημα. Παράδειγμα εφαρμογής αυτής της επιλογής είναι η Ισλανδία, η οποία παρόλες τις ασφυκτικές πιέσεις ξένων τραπεζικών κυρίως συμφερόντων (κυρίως Αγγλικών) δεν έκανε καμία παρέμβαση όταν έσκασε το τραπεζικό της σύστημα, απέδωσε ποινικές ευθύνες στους υπαίτιους (http://www.bloomberg.com/news/features/2016-03-31/welcome-to-iceland-where-bad-bankers-go-to-prison) και είδε την ανεργίας της να αυξάνεται από το 3% στο 9% και μετά πίσω στο 3%, να έχει ύφεση 2 χρόνων και φυσικά να είναι τώρα σε μία κατάσταση όπου οι τραπεζίτες που έχουν μείνει πίσω να είναι χεσμένοι και πολύ προσεκτικοί στις κινήσεις τους.
Σεντόνι σήμερα, αλλά το tl;dr είναι απλό: η οικονομία δεν είναι φυσικό φαινόμενο. Είναι αποτέλεσμα επιλογών που πάντα υπάρχουν. TINA is a lie.

Comments are closed.